راز سر به مهر تیموریان در سازه‌های زیرزمینی گناباد

ایسنا/خراسان رضوی سال ۱۳۹۹ بود که به دنبال حفاری چاه در یکی از منازل روستای رضویه شهرستان گناباد، سازه‌ای زیرزمینی موسوم به پناهگاه که برخی از آن به عنوان شهر زیرزمینی نیز یاد می‌کردند در عمق ۵ متری زمین کشف شد.

همان زمان رئیس اداره میراث فرهنگی وقت این شهرستان در توضیح این سازه گفته بود که پس بررسی‌های اولیه کارشناسان، در پناهگاه مذکور بیش از ۹۰ متر دالان و به همراه تعدادی اتاقک کشف شده است و با توجه به اینکه داخل فضاهای مورد اشاره تا ارتفاع یک متر پر شده است کاوش در آن بسیار سخت و زمان‌بر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگرچه کشف چنین سازه‌ای موجب شد که اهمیت تاریخی دهستان زیبد و منطقه براکوه و موقعیت استراتژیک آن بیش از گذشته شود، اما این سازه ارزشمند از همان زمان کشف پلمب و تا حدودی به فراموشی سپرده شد، اما در اواسط شهریورماه امسال، حفره پیدا شده در یکی از معابر روستا و ارتباط آن با سازه زیرزمینی بار دیگر ذهن‌ها را به سمت این سازه معطوف کرد و کارشناسان و باستان‌شناسان را به منطقه کشاند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان گناباد در همین خصوص از بررسی علمی سازه‌های زیرزمینی کشف شده در روستای رضویه گناباد خبر داد.

حمیدرضا محمودی قوژدی با بیان اینکه بر اساس بررسی‌های اولیه تاریخ‌نگاری، قدمت این سازه به ۶۰۰ سال گذشته و اواسط دوره اسلامی (تیموریان) نسبت داده شده است، گفت: سازه زیر زمینی کشف شده در روستای رضویه پس از گذشت سه سال از کشف آن، توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان و مرکز آموزش عالی گناباد مورد بررسی قرار گرفت.

وی افزود: پس از ایجاد حفره در یکی از معابر روستا به هنگام اجرای عملیات آسفالت و بررسی‌های میدانی اولیه، مشخص شد که این حفره احتمالاً با سازه زیرزمینی کشف شده در سال ۱۳۹۹ ارتباط داشته و بخشی از آن است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان گناباد خاطرنشان کرد: از آنجایی که در زمان کشف این سازه، بررسی‌های دقیق و کارشناسی انجام نشده بود، بررسی‌های میدانی و علمی برای شناخت سازه ضروری بود که در دستور کار قرار گرفت.

وی اظهار کرد: در همین راستا چاهی که سال‌های گذشته در یکی از منازل مسکونی و به منظور دفع فاضلاب سرویس بهداشتی حفر و در پی آن این سازه زیرزمینی کشف شد مجدد بازگشایی شده و مورد بررسی میدانی باستان‌شناسان قرار گرفت.

محمودی قوژدی با بیان اینکه ریزش سازه در نقاط مختلف و ورود سیلاب و گل و لای به داخل آن بررسی آن را مشکل کرده است، در رابطه با مشخصات اولیه این سازه گفت: این سازه زیرزمینی به صورت دستکند در عمق ۴ متر و ۷۰ سانتیمتری از سطح عمومی زمین به طول بیش از ۱۰۰ متر و در محدوده بافت تاریخی (هسته اولیه روستا) واقع شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گناباد ادامه داد: سازه متشکل از راهروهای بسیار باریک، واشدگاه، رف‌ها، سیستم آب‌رسانی و تهویه است و با توجه به حجم آوار بسیار زیاد، ارتفاع سازه مشخص نشد.

وی افزود: بر اساس گفته قدیمی‌های محلی در نزدیکی سازه، بنایی موسوم به قلعه کهنه بوده که در حال حاضر به کلی تخریب شده ‌و به احتمال بسیار زیاد این سازه در ارتباط با این قلعه بوده است.

محمودی قوژدی با بیان اینکه کارکرد سازه به منظور اقامت موقت و اضطراری (پناهگاه) در مواقع خطر و حمله دشمنان است، خاطرنشان کرد: یافته‌های سطحی شامل تکه‌های سفال لعاب‌دار، بدون لعاب، منقوش و ساده بود که بررسی‌های اولیه تاریخ‌نگاری آنها، قدمت این سازه را به ۶۰۰ سال گذشته اواسط دوره اسلامی (تیموریان) نسبت می‌دهد و نمونه‌های مشابه این پناهگاه‌ها را می‌توان در اکثر روستاهای براکوه از مشاهده کرد.

 وی با اشاره به اینکه شهرستان گناباد دارای ۱۷۷ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران و بیش از ده‌ها جاذبه گردشگری و رشته‌های صنایع‌دستی و نیز صدها اثر تاریخی است، بر توجه به تعدد این پناهگاه‌ها در منطقه از جمله در روستای گوهردشت، استاد، کلات، دیسفان و کاخک همچنین با توجه به قدمت، نوع سازه و ساختار آن، بر لزوم حفظ و حراست از طریق ثبت در فهرست آثار ملی و احیای آن در راستای رونق و توسعه گردشگری تأکید کرد.

دهیار روستای رضویه همان زمان نیز در خصوص این سازه زیرزمینی در گفتگوی ویدئویی با یکی از رسانه‌های شهرستان گفته بود، پیش از کشف این سازه نیز سفال‌هایی در قسمت‌های دیگری از روستا پیدا شده که تحویل میراث فرهنگی داده شده است.

همچنین روایت فرد چاه‌کن هنگام حفر چاه و مواجهه با این پدیده عجیب جالب است به طوری که بر اساس گفته خودش در تمام سال‌های فعالیتش با چنین موردی مواجه نشده و از عظمت سازه متحیر شده بود.

حال سؤال اینجاست که آیا این سازه مهم تاریخی آن‌چنان که باید، مورد بررسی‌های کارشناسان متخصص قرار گرفته و بررسی‌های کارشناسی و علمی ادامه‌دار خواهد بود و یا باز هم بعد از مدتی این مطالعات و تحقیقات نیز همچون خود سازه در زیر تلی از خاک به فراموشی سپرده خواهد شد؟

گفتنی است روستای رضوی با جمعیتی بالغ‌بر ۸۰ نفر در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر گناباد و در دامنه رشته کوه‌های سیاه‌کوه واقع شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانها شهرستانها میراث فرهنگی سفال شهر زیر زمینی خبرهای شهرستان گناباد استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی سیاسی استانی علمی و آموزشی استانی ورزشی زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد سازه زیرزمینی روستای رضویه کشف شده کشف شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۴۵۲۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرودگاه گناباد، پیشران توسعه و رونق در جنوب خراسان رضوی

مهدی توکلی گفت: فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد ظرفیت مهم توسعه و رونق اقتصادی در جنوب استان خراسان رضوی و شمال استان خراسان جنوبی را دارا است.

وی خاطرنشان کرد: با راه‌اندازی این فرودگاه بستری برای حمل‌ و نقل هوایی و جابجایی مسافر در ۱۵ شهر پیرامونی آن فراهم آمده است.

رئیس فرودگاه شهدای گناباد اظهار کرد: با راه‌اندازی فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد که بعد از ۳۰ سال با پیگیری‌های مجدانه دولت سیزدهم به سرانجام رسید، زمان سفر به تهران به حدود یک ساعت کاهش یافت و آرزوی دیرینه مردم منطقه محقق شد.

وی بیان کرد: فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد بعد از فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد و فرودگاه شهدای سبزوار به‌ عنوان سومین فرودگاه تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در خراسان رضوی با ارزش ۷۰۰ میلیارد تومان در خردادماه پارسال افتتاح و از مهرماه به بهره‌برداری رسید.

رئیس فرودگاه شهدای گناباد اذعان کرد: شرکت هواپیمایی وارش با برقراری پروازهای منظم هفتگی در مسیر تهران ـ گناباد ـ تهران طی ۴۰ پرواز بیش از ۳۹۰۰ نفر مسافر را تاکنون جابجا کرده است.

وی خاطرنشان کرد: تا فاصله ۱۵۰ کیلومتری فرودگاه گناباد، ساکنین شهرستان‌های جنوب خراسان رضوی و شمال خراسان جنوبی از جمله گناباد، بجستان، بردسکن، خلیل‏‌آباد، قائن، فردوس، خضری و دشت بیاض، سرایان، خواف و... در زمان کمتر از ۲ ساعت می‌توانند به فرودگاه دسترسی داشته باشند، همچنین این زمان برای ساکنان شهرستان کاشمر در فاصله ۱۲۵ کیلومتری گناباد حدود ۷۵ دقیقه است.

توکلی گفت: فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد در ۶ کیلومتری شمال این شهر و در حاشیه بزرگراه گناباد به تربت‌حیدریه احداث شده که دسترسی سریع و آسان و بدون بار ترافیکی یکی از مزیت‌های نسبی آن است.

وی افزود: از جمله امکانات در این فرودگاه برای مسافران، پارکینگ شبانه‌روزی و ساعتی، تاکسی درون‏‎ شهری و برون‏ شهری با قیمت مناسب، اتاق کودک -کافی شاپ و غرفه عرضه سوغاتی و صنایع دستی شهرستان است.

رئیس فرودگاه شهدای گناباد بیان کرد: افزایش تقاضای سفر هوایی و حمایت مردمی، شرط لازم جهت افزایش تعداد پروازها در هفته است که در صورت تحقق آن، با زیرساخت فعلی ظرفیت برقراری پروازها به‌صورت همه‌روزه در مسیرهای مختلف هوایی را دارد.

وی با بیان اینکه مسافران می‌توانند برای خرید بلیت از سایت‌‏های معتبر اقدام کنند، گفت: راه‌اندازی این فرودگاه بستر توسعه و رونق منطقه در زمینه‌های مختلف را افزایش داده است.

مرحله نخست بهره‌برداری از فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد به عنوان سومین فرودگاه استان خراسان رضوی چهارم خردادماه سال گذشته با حضور رییس مجلس شورای اسلامی آغاز شد. برای تکمیل و بهره‌برداری از فرودگاه منطقه‌ای شهدای گناباد در مجموع ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.

فرودگاه شهدای گناباد دارای زمینی به وسعت ۲۵۰۰ هکتار و ۲۷۰۰ متر باند به عرض ۶۰ متر است و تا فرودگاه مشهد ۲۷۰ کیلومتر تا سبزوار ۳۰۰ کیلومتر و تا بیرجند ۲۱۸ کیلومتر فاصله دارد و اکنون به عنوان سومین فرودگاه استان خراسان رضوی بعد از مشهد و  سبزوار، در منطقه جنوب خراسان رضوی فعالیت دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد